VĂN THÁI TÔ ĐIỂM NGỮ NGÔN
NHƯNG VĂN CHƯƠNG HOA LỆ LẠI BẮT NGUỒN TỪ TÍNH TÌNH
Lời bình:Tạ Anh Ngôi
Tôi đã rất vui mừng khi cầm trên tay tập bản thảo thơ:”Sông Nước Bồng Bềnh” của nữ tác giả
Nguyễn Thị Ngọc Thúy.Đây là tập thơ thứ 4 với 9 năm thai nghén,chật vật bươn
trải, mưu sinh của chị.Tập thơ dày 200 trang với nhiều thể tài,nhiều đề tài
viết trải dài suốt 9 năm theo mỗi bước chân của tác giả,qua mọi miền quê của
đất nước.Có thể coi “Sông Nước Bồng Bềnh” của chị như là tập “Nhật ký bằng
thơ”của một nữ thi sỹ đa tài,đa tình,đa cảm và hết lòng với bè bạn
Viết về chị có thể sẽ không quá khó để tôi viện dẫn,minh chứng cho một
cây bút có nhiều tài hoa”phun châu nhả ngọc” như chị.Tuy nhiên,tôi cũng có chút
băn khoăn,bởi hầu hết 254 bài thơ trong tập,đã được chị giới thiệu trên trang mạng
xã hội,và đã được rất nhiều bạn bè của chị và bạn đọc khắp nơi,với bút hoa sắc
sảo,với bút pháp vững nghề đã có những nhận xét tinh tế,toàn diện về thơ của
chị rồi.Vậy tôi sẽ phải viết gì đây để không gặp lại họ mà lại thể hiện được
những tài hoa của cây bút rất giàu giới tính này!
Nếu như ở tập thơ”Bao Giờ…Lại Đến
…Bao Giờ” của Nguyễn Thị Ngọc Thúy,được NXB-HNV cấp phép xuât bản năm
2009,tôi coi thơ của chị như”Ngọn lửa đã
đốt cháy mình lên và đốt cháy những người khác”Thì với “Sông Nước Bồng Bềnh”tôi lại thấy chị như những khóm lục bình
hoa tím rong chơi nương theo dòng chảy:”Rong chơi sông nước bồng bềnh/Dãi
dầu mưa nắng dập dềnh bến mơ”(Sông Nước Bồng Bềnh).Để rồi:”Xót thân phận liễu
đa đoan/Lục bình lỡ bến mênh mang đất trời”(Mặc Dòng Thời Gian) mà chị đã mặc
định bằng những bài thơ giàu tâm trạng xa xót về kiếp đời,kiếp người con gái
như”Phản gỗ long đinh,như nón khồn quai,như thuyền không lái”hay đám lục
bình”Bồng bềnh mà chẳng biết mình về đâu…”!
Bằng những bài thơ Lục Bát truyền thống,nhưng lại mới mẻ về cảm xúc, về
câu chữ cho dến nhịp điệu và phong cách thể hiện,Nguyễn Thị Ngọc Thúy đã làm
nên một khí cốt và diện mạo thơ rất riêng,rất giàu bản sắc đặc trưng,màu sắc
trữ tình,hiệu ứng thẩm mỹ và thông điệp chuyển tải trong thơ.Với những câu thơ
đậm chất men tình và nữ tính như vậy,theo tôi,thơ Nguyễn Thị Ngọc Thúy rất dễ
cuốn hút khách thơ của thời hiện đại.
Tuy nhiên,ở mảng thơ Lục Bát mới chỉ là một phần không đáng kể.Chị viết
nhiều và đa thể loại:Từ thơ Lục Bát,Thơ Tự Do,thơ Ca Trù và thơ Đường Luật.Ở
mảng thơ Đường luật chị còn có thú chơi chữ, chơi thơ như :thơ Đường luật thuận
nghịch đọc,Thơ Đường luật và thơ Lục Bát khoán thủ,Thơ Đường luật rải danh…Đây
là những ngón chơi sang trọng,khó viết, đỏi hỏi người viết phải rất rành về thơ
Đường luật và có một ngân hàng ngôn ngữ phong phú..
Đọc bản thảo”Sông Nước Bồng Bềnh”
tôi thấy hình như thể tài thơ Đường luật mới là thế mạnh của nữ thi sỹ Nguyễn
Thị Ngọc Thúy.Chị đã tỏ ra khá thỏa mái khi viết ở thể tài thơ này.Mặc dù thể
thơ Đường luật là thể thơ”khó nhằn”với nhiều cây bút dù rằng, những cây bút đó
đã nổi tiếng và xuất hiện đã lâu trên văn đàn Việt Nam.Bởi lẽ,thể thơ Đường
luật là thể thơ kén người viết.Viết được bài thơ Đường luật đã khó,nhưng để
viết được bài thơ Đường luật hay thì càng thật khó-Có thể nói là vô cùng
khó.Thơ nói chung thì chỉ cần có ý lạ lời hay,lý tình cảnh sự mang sắc thái
hương vị riêng và được thể hiện bằng những lời tinh diệu là đủ.Để có được một
bài thơ Đường luật hay,bài thơ không những phải có đầy đủ các tiêu chí của bài
thơ hay nói chung, mà còn phải đạt được những tiêu chí riêng biệt của thể thơ
Đường luật.Đấy là:Niêm-Luật-Vần-Đối và
hàng chục lỗi bệnh cấm kỵ khác.
Thế mà, Nguyễn Thị Ngọc Thúy vẫn tung hoành, vẫn thoải mái nhảy múa trên
56 phím chữ,tạo nên những cung bậc đa
chiều,đa cảm,đa âm sắc.
Chị đi nhiều và viết cũng nhiều.Qua thơ chi,tôi có thể thấy được những
miền đất chị đã đến và đã đi qua từ Bắc vào Nam,từ rừng núi đến biển đảo.Đấy là
những bãi biển Hạ Long”Mênh mông biển hát”,bãi biển Đồ Sơn sầm uất khách du,bãi
biển Thịnh Long đậm nét dân dã,bãi tắm Sầm Sơn,Cửa Lò lộng gió yêu thương;Hay
bãi biển Nha Trang phẳng làn cát trắng thơ mộng, hoặc bãi Ô Cấp Vũng Tàu ầm ào
sóng vỗ…Đến đâu chị cũng cảm và viết, rồi ghi dấu bằng một hai bài thơ Đường
luật, như là những cột mốc cuộc đời trên suốt chặng đường chị đã đi qua.Và đây
là nỗi nhơ Hạ Long:”Rồng thiêng về ngự tắm nơi đây/Tạo hóa xem ra khéo đặt
bày/Núi biếc lô nhô in đáy nước/Trời xanh vời vợi gợn từng mây/Sóng xô bờ cát
nghe vui thế/Nhũ rủ vòm hang ngắm đẹp thay/Ngoạn thủy du sơn hồn chới với/Kỳ
quan ban tặng phút giây này.”(Nhớ Hạ Long)
Tình yêu quê hương thắm thiết của tác giả và kỳ quan thiên nhiên diệu tú
của Hạ Long dường như đã đan xen,như đã hòa quện qua từng câu chữ chuẩn
xác,đăng đối và lấp lánh đã làm cho bức tranh Hạ Long thêm nổi bật.Người đọc có
thể thấy được núi biếc lô nhô in xuống đáy nước trong veo,có hể thấy vòm trời
cao xanh vời vợi với vài đám mây bay lơ lửng,có thể thấy sắc màu lấp lánh muôn
màu nhiều vẻ của nhũ đá vòm hang hay tiếng sóng reo vui xô vào bờ cát.Phải chăng đây là
tiếng sóng reo vui của biển Hạ Long hay chính là niềm vui của nữ thi sỹ đang
reo vui cùng với sóng biển ở nơi này?
Còn đây là cảm xúc của chi, khi chị đến nghỉ mát tại bãi biển Đồ
Sơn:”Chuyến này nghỉ mát tận Đồ Sơn/Tung mấy vần thơ khoái thả hồn/Bãi cát
thênh thang vàng sắc nắng/Cánh buồm thấp thoáng thắm màu son/Thông reo chim
lượn mây trôi miết/Biển réo triều dâng sóng đổ dồn/Dào dạt ì oằm hơi muối
mặn/Mang nguồn hải sản mãi sinh tồn.”(Đồ Sơn Biển đẹp).Tác giả như reo vui,như
ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của biển Đồ Sơn.Chỉ bằng hai câu thực và hai câu luận
chính xác và đăng đối, tác giả đã vẽ nên một bức tranh đẹp mê hồn đến dường
ấy,theo tôi,cũng không có mấy người có thể thể hiện được như vậy.
Rồi đây nữa:”Hò hẹn với nhau
xuống Vũng Tàu/Địa danh nổi tiếng khắp năm châu/Giàn khoan sừng sững bao tiềm
lực/Bãi tắm mênh mang lắm sắc màu/Được ngắm chim trời bay chấp chới/Lại nghe
sóng biển vỗ xô nhau/Thiên nhiên tạo hóa thêm kỳ vĩ/Đất nước chúng ta thật đẹp
giàu”(Vũng Tàu Bãi Trước Bãi Sau).Được hòa quện với thiên nhiên,với biển trời Vũng
Tàu,tác giả càng thêm yêu quê hương mình giàu tiềm năng và tươi đẹp.Tác giả như
được tắm gội,gạt bỏ hết bụi bặm,âu lo của cuộc đời, để trở về với thời xuân sắc
sáng trong và đầy thơ mộng.
Đọc “Sông Nước Bồng Bềnh”của Nguyễn Thị Ngọc Thúy,tôi thấy điều đáng
trân quí ở chị là chị đã tìm thấy cảm hứng sáng tác ở ngay những quang cảnh rất
bình thường nơi chi đi qua.Chị chẳng cần dùng những mỹ từ bóng bẩy,to tát nhưng
câu thơ của chị vẫn hoa lệ,lung linh.Đấy là vẻ đẹp nằm trong sự bình dị.Những
nụ chữ mà chị đã trình bày có thể chưa thật tài hoa,chưa thật tinh diệu,nhưng
trong một khung cảnh cá biệt,lại được nở xòe ra những bông hoa lung linh sắc
màu Đường thi, làm cho khách thơ say đắm!
Đọc “Sông Nước Bồng Bềnh”người đọc không nên đòi hỏi quá nhiều về chiều
sâu tư tưởng,về mật mã chuyển tải hay nghệ thuật thể hiện và tính thẩm mỹ của
thơ.Nguyễn Thị Ngọc Thúy không quen đặt ra cho mình những vấn đề lớn lao trong
thơ.Thơ chị chỉ là những dấu ấn của cảm xúc của chi,là những kỷ niệm cần chia
sẻ với người thân,với bạn bè.Chị quen viết những điều chị đã gặp,chị đã nhìn
thấy ở quanh mình.Và rồi những điều ấy đã hòa trộn,đã trào dâng trong cảm xúc
để chồi lên những chồi thơ tự nhiên,nguyên vẹn và trong sáng.Đấy là cái hay và
cũng là biệt tài cuẩ chị.
Nhân đây,tôi viện dẫn thêm một bài thơ Đường luật,mà theo tôi,vừa là
thông điệp,vừa là ngón chơi thơ có hơi hướng của bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân
Hương,nhưng lại rất hiện đại về ngôn ngữ của chị:
“Tối ngày em mở quán cơm niêu
Chịu khó bưng bê thoát cảnh nghèo
Đủ món ba ba cùng ếch ộp
Sẵn mồi cá chuối với giò heo
Xông xênh váy áo tha hồ mặc
Rủng rỉnh bạc tiền thỏa mái tiêu
Mỗi tội mái tranh tường vách đất
Rào thưa ngõ vắng sợ “cu Liều”!
Mang “ba ba” mà đối với”cá chuối”;”ếch ộp” để đối với “giò heo”,kể ra
tác giả cũng quá quắt lắm thay!
Để kết thúc bài viết này,tôi trích một đoạn”Thiên Tình Thái”trong “Văn
Tâm Điêu Long”của Lưu Hiệp,nhà lý luận phê bình Văn Học nổi tiếng thời
Nam-Bắc triều(Trung Quốc) để đọc giả có thể ttham khảo và liên tưởng :”Phấn son thoa mặt mũi,nhưng sự xinh tươi
lại sinh ra từ hình dung đẹp đẽ.Văn thái tô điểm ngữ ngôn,nhưng văn chương hoa
lệ lại bắt nguồn từ tính tình.Sợi dọc có xác định thì mới dệt được sợi ngang
vào.Tính tình có xác định thì văn từ mới thông suốt.Đấy là căn bản của việc
sáng tác thơ văn…Cho nên vận dụng lời văn là để làm sáng tỏ nghĩa lý.Lời văn
lòe loẹt,quái dị(thì) tư tưởng,tình cảm cũng bị che mờ…”
Hải
Dương,1h30,ngày 5-8-2019
Tạ
Anh Ngôi
